Rối loạn nhân cách ám ảnh - cưỡng chế là gì? | Safe and Sound
Rối loạn nhân cách ám ảnh - cưỡng chế là trạng thái bất thường của nhân cách và được chuyên gia tâm lý xếp vào rối loạn nhân cách nhóm C (lo âu/sợ hãi). Người bệnh chú tâm quá mức và dai dẳng về các quy tắc, sự hoàn hảo,... dẫn đến cứng nhắc và bướng bỉnh trong việc theo đuổi các nguyên tắc của mình.
Nguyễn Thị Hồng Hạnh | Bác sĩ - Viện tâm lý và sức khỏe tinh thần SnS
Trung tâm Nghiên cứu Sức khỏe Cộng đồng và Phát triển
1. Định nghĩa rối loạn nhân cách ám ảnh - cưỡng chế
Theo chuyên gia tâm lý, rối loạn nhân cách ám ảnh - cưỡng chế (Obsessive - Compulsive Personality Disorder/ OCPD) còn được biết đến với tên gọi rối loạn nhân cách ám ảnh nghi thức. Đây là một dạng rối loạn nhân cách đặc trưng bởi sự quan tâm quá mức về tính trật tự, các quy tắc, danh sách và chi tiết một cách thái quá. Chuyên gia tâm lý cho biết, bệnh nhân bị rối loạn ám ảnh cưỡng chế thường kiểm soát hành vi và những tình huống xảy ra trong cuộc sống theo quy tắc mà bản thân đã đặt ra. Sự cứng nhắc quá mức khiến người bị rối loạn ám ảnh cưỡng chế thiếu linh hoạt trong cuộc sống, khó bộc lộ cảm xúc, giao tiếp kém và gần như không thể làm các công việc đòi hỏi tính sáng tạo.
Các chuyên gia tâm lý cho biết, những người mắc hội chứng OCD có các triệu chứng nhận biết sau:
- Họ ám ảnh với tính ngăn nắp, hoàn hảo và sự kiểm soát tâm trí mình và người khác.
- Họ cứng nhắc và bướng bỉnh trong việc theo đuổi các nguyên tắc của mình.
- Họ cũng quá cống hiến cho công việc đến mức họ thờ ơ với bạn bè và các hoạt động khác, bởi vậy chuyên gia tâm lý cho rằng, họ không tạo lập hay duy trì được các mối quan hệ xã hội có ý nghĩa.
- Họ quá tận tâm và tỉ mỉ, có thể nhỡ thời hạn công việc bởi họ không ngừng hướng đến sự hoàn hảo.
- Họ không linh hoạt trong các vấn đề về đạo đức hay luân lý.
- Họ không có khả năng bỏ đi những đồ vật đã cũ sờn hay vô giá trí ngay cả khi chúng không có chút giá trị tình cảm nào.
Ảnh 1: Rối loạn nhân cách ám ảnh - cưỡng chế nằm trong nhóm C (lo âu/sợ hãi) của rối loạn nhân cách
Cần chú ý rằng không phải ai cũng trải qua tất cả các giai đoạn này và mức độ của rối loạn ám ảnh cưỡng chế có thể biến đổi. Để đưa ra chẩn đoán chính xác và kế hoạch điều trị phù hợp, việc tìm kiếm sự tư vấn từ các bác sĩ tâm lý và chuyên gia tâm lý là quan trọng.
Người mắc hội chứng OCD cần sự hỗ trợ đặc biệt từ các chuyên gia tâm lý để quản lý và giảm thiểu triệu chứng. Quá trình chăm sóc thường bắt đầu bằng một cuộc đánh giá cụ thể để xác định mức độ trầm cảm mà người bệnh đang trải qua. Dựa trên đánh giá, chuyên gia tâm lý của Safe and Sound sẽ phát triển một kế hoạch điều trị riêng biệt, tùy thuộc vào nhu cầu và tình trạng cụ thể của từng người. Vậy Safe and Sound sẽ giúp bạn như thế nào để vượt qua vấn đề này?
- Nhận diện và điều chỉnh nội tâm trước những khó khăn hiện tại của bạn
- Cùng bạn tìm ra giải pháp tối ưu để vượt qua
- Kích hoạt nguồn năng lượng tích cực bên trong của bạn
2. Tiêu chuẩn chẩn đoán rối loạn nhân cách ám ảnh - cưỡng chế
Theo chuyên gia tâm lý, người rối loạn ám ảnh cưỡng chế luôn luôn kiên trì, luôn đòi hỏi sự hoàn hảo, luôn quan tâm đến kiểm soát mối quan hệ với mọi người, đến hiệu quả công việc, không linh hoạt, không cởi mở, bắt đầu sớm ở tuổi trưởng thành, có 4 (hoặc hơn) các triệu chứng sau:
- Luôn bận tâm đến chi tiết, quy luật, danh sách, mệnh lệnh, tổ chức hoặc thời khoá biểu, nhưng chuyên gia tâm lý khuyến cáo, điểm chủ yếu của một hoạt động nào đó thì họ thường bỏ rơi.
Ảnh 2: Người bị rối loạn nhân cách ám ảnh - cưỡng chế đặc biệt quan tâm đến các chi tiết, quy tắc,...
- Đòi hỏi phải hoàn thiện mọi việc một cách hoàn hảo (không chấp nhận mọi việc không đạt tiêu chuẩn theo ý của bệnh nhân).
- Cống hiến quá mức cho công việc và không quan tâm đến giải trí hoặc quan hệ bạn bè (không bao gồm các hoạt động kinh tế có lợi nhuận rõ ràng).
- Ý thức quá cao, quá chu đáo và cứng nhắc về các vấn đề đạo đức hoặc các chuẩn mực (không bao gồm các vấn đề văn hoá, tôn giáo).
- Không chấp nhận sự mất giá trị của một sự vật nào đó ngay cả khi họ không còn quan tâm đến giá trị thực của sự vật này.
- Không ưa gì bạn bè, đồng nghiệp trừ khi họ thực hiện chính xác mọi việc giống như bệnh nhân.
- Bủn xỉn trong tiêu tiền cho bản thân và cho người khác. Các chuyên gia tâm lý cho biết, họ luôn xem tiền là của tích luỹ đề phòng thảm họa trong tương lai.
- Luôn cứng nhắc và ương ngạnh.
Các phương pháp trị liệu tâm lý, đặc biệt là CBT (Cognitive Behavioral Therapy), đã chứng tỏ được hiệu quả trong việc điều trị rối loạn ám ảnh cưỡng chế. Phương pháp này tập trung vào việc thay đổi cách suy nghĩ và hành vi tiêu cực. Thông qua hướng dẫn của một chuyên gia tâm lý hoặc bác sĩ tâm lý, bạn sẽ học cách nhận biết và thay đổi những suy nghĩ tiêu cực thành tích cực hơn, giúp cải thiện tâm trạng và tạo ra thái độ tích cực hơn trong cuộc sống hàng ngày.
Đề giúp khách hàng, các chuyên gia của Safe and Sound luôn đồng hành với bạn, giúp bạn:
- Một bộ não tràn đầy suy nghĩ tích cực nhờ loại bỏ được những suy tư không quan trọng hoặc sai lệch.
- Một tinh thần sảng khoái, hết lo âu để bạn có thể tận hưởng những điều tốt đẹp mà cuộc sống ban tặng.
- Một tâm thế tự tin, vững vàng để đưa ra những quyết định nhanh hơn, đúng đắn hơn trong công việc, từ đó gia tăng sức mạnh về tài chính, sự nghiệp và cả sự tự hào.
Bên cạnh đó, Safe and Sound sẽ:
- KHÔNG coi bạn là bệnh nhân: Ngược lại, chúng tôi coi bạn là một người can đảm đang chống chọi với cả một bầu trời u tối đang chực chờ sụp xuống. Chuyên gia của SnS có thể góp thêm với bạn một đôi tay trong nỗ lực này.
- KHÔNG dạy đời bạn: Chúng tôi sẽ cùng bạn nâng dậy nguồn năng lượng tích cực mà lâu nay đã bị quá nhiều áp lực và khổ đau đè sát đất.
- KHÔNG lạm dụng thuốc và hoá dược: Ngược lại, chúng tôi sẽ cùng bạn tìm đến những giải pháp hiệu quả và tự nhiên.
3. Bác sỹ tâm lý SnS giúp bạn như thế nào?
Chúng tôi biết rằng trị liệu tâm lý đôi khi là một bước khó khăn và cố gắng tìm một chuyên gia tâm lý, bác sĩ tâm thần mới phù hợp với nhu cầu cá nhân và tính cách của bạn có thể là một nhiệm vụ khó khăn và không dễ dàng.
Chúng tôi tin rằng sự kết hợp giữa chuyên gia tâm lý và bác sỹ tâm thần sẽ đem lại hỗ trợ tốt nhất cho bạn. Đội ngũ chuyên gia của Safe and Sound đáp ứng khắt khe các tiêu chuẩn, giúp bạn giải quyết đa dạng các vấn đề tâm lý bao gồm: Trầm cảm sau sinh, lo âu, rối loạn phân liệt cảm xúc, các vấn đề về giấc ngủ, rối loạn cảm xúc, các mối quan hệ, chấn thương tinh thần,…
- Bề dày kinh nghiệm hành nghề với đa dạng vấn đề tâm lý
- Kỹ năng đánh giá, tham vấn và xây dựng kế hoạch hỗ trợ hiệu quả
- Kết hợp linh hoạt các kỹ thuật, phương pháp để hỗ trợ hiệu quả và duy trì kết quả bền vững
